SORUMLULUK SAHİBİ ÇOCUKLAR

 

Her şeyin en iyisini çocuklarımıza sunar, onlara güzel bir hayat yaşatmak için elimizden geleni yaparız. Çocuklarımız motive olsun diye bir taraftan da  onlara hayatın zorluklarından bahseder,   alın teri ve emek ile para kazanan insanları gösterip “bak, okumazsan bunlar gibi olursun, kafanı kullan” diye söyleriz.

Sorumluluklarını yerine getiren çocuklar için sözlerimizi ve davranışlarımızı gözden geçirmeli, aşağıdaki hususlara dikkat etmeliyiz. 

Çocuğa sürekli hayatın zorluklarından bahsetme: Çocuğa sürekli hayatın zorluklarından bahsetmek ona büyümenin acılı bir şey olduğunu öğretir. Ve bu çocuklar sorumluk almaktan kaçarlar.

Çocuğu harekete geçirmek, motive etmek her türlü olumsuz cümlelerden vazgeç:  “ “Büyüdün artık sen, bırak tembelliği”, “yavrum odan var, bilgisayarın var, her şeyin var, neyin eksik, yapman gereken tek şey çalışmak onu da yapmıyorsun. Biz babanla akşama kadar senin için çalışıyoruz, yoruluyoruz. Eve geliyoruz, sen ne yapıyorsun, tembel tembel yatıyorsun”. Gibi sözleri sürekli duyan çocuk,  ben işe yaramaz, değer bilmez, nankör biriyim diye düşünür.  Çocuk bir kere kendini değersiz ve yetersiz hissederse artık çabalamaz. Çünkü kendine karşı inancı kalmamıştır.

Ondan ne istediğini doğrudan söyle: Çocuğumuzun sorumluklarını yerine getirmesini istemek en doğal hakkımız. Ama bunu yaparken sebepler sunmak, kendi yaptıklarımızdan bahsetmek zorunda değiliz. Yapması gereken şeyi oma direkt söylemek yeterlidir. Söyledik yine yapmadı, öfkelenip, bağırıp, çağırmadan önce sakin kalıp, belki bir ortam değiştirmek, duyguları dengelemek gerek.

 

Öfkeliyken, yorgunken, tahammülümüz kalmadığında çocuğunla konuşma, ara ver:   Her şey yolunda iken, ikinizin de duygu durumu normal iken, çocuğun daha alıcı olduğu bir saatte konuşmayı deneyin. Bu genelde akşam saatlerinde olur. Akşam yemeğinde, akşam yatmadan önce, suçlamadan, ezmeden, yetersiz hissettirmeden, saygın, insani bir şekilde konuşmalıyız.

Aile toplantıları: Düzenli olarak haftanın belli bir günü belli bir saatte ailecek toplanılır, evin işleyişinden, kurallar ve sorumluluklardan bahsedilir.

Tutarsız davranma: Çocuk için evde bir sorumluluk belirlenmiştir. Günde yarım saat test çözecektir. Anne bazen kendini iyi hisseder ve çocuk testini çözmediğinde gayet makul karşılar ama başka bir gün yine çözmediğinde ise “bıktım senden, bir test var onu yapmıyorsun, tembel” diye patlar. Burada çocuğun kafası karışır ve sorumluktan kaçmak ister. Ne olursa olsun tutarlı olmak gerek.

Tepkimiz belli olsun: Çocuk bir kurala uymadığında ya da sorumluluğunu yerine getirmediğinde vereceğimiz tepki belli olsun, insani olsun, keyfi olmasın. Senin ruh haline göre tepkin de değişmesin.

Onlar için yaptığınız fedakarlıklardan bahsetme: Çocuklar  zannedilen kadar vurdumduymaz değil aksine her şeyin farkında. Sürekli olarak onlar için çalışıp, didindiğinizden, fedakarlık yaptığınızdan bahsetmek onu motive etmez; aksine çocuğu edilgenleştirir ve her şeyi sorgusuz kabul eder ya da size duvarlar örer ve he şeyi reddeder.

NOT: Konu hakkında detaylı anlatım için Tülay Kök'ün YouTube kanalında yer alan 'Sorumluluk sahibi çocuklar yetiştirmenin püf noktaları' adlı videoyu izleyebilirsiniz.  

Tuğba Kadiroğlu

Çocuk Gelişimcisi